Trądzik to jedno z najczęstszych problemów skórnych, który dotyka nie tylko nastolatków, ale również dorosłych. Charakteryzuje się pojawieniem się na skórze wyprysków, zaskórników i grudek, które mogą prowadzić do stanów zapalnych, a nawet blizn. Choć często kojarzony z okresem dojrzewania, trądzik może być wynikiem szeregu czynników – od hormonalnych po środowiskowe. Co sprawia, że trądzik się pojawia? Jakie są jego rodzaje? Jakie metody leczenia oferują współczesna dermatologia i kosmetologia?
Co to jest trądzik i jak powstaje?
Trądzik to powszechna choroba skóry, która objawia się pojawieniem zaskórników, grudek, krost, a czasem nawet bolesnych torbieli. Jest to stan zapalny skóry, który najczęściej występuje na twarzy, ale może również pojawiać się na plecach, klatce piersiowej i innych częściach ciała. Trądzik zazwyczaj wiąże się z przewlekłym procesem, który może trwać przez wiele lat i wymaga odpowiedniej pielęgnacji oraz leczenia. W Instytucie Piękna Masiak oferujemy indywidualnie dostosowane terapie, aby pomóc naszym klientom skutecznie radzić sobie z tym problemem.
Trądzik powstaje w wyniku złożonej interakcji między hormonami, sebum (łojem), bakteriami i martwymi komórkami skóry. Zwykle rozpoczyna się od nadmiernej produkcji sebum przez gruczoły łojowe skóry. Sebum ma za zadanie nawilżać i chronić skórę, ale kiedy jest go zbyt wiele, może prowadzić do zablokowania porów. W tych zablokowanych porach mogą zagnieżdżać się bakterie, takie jak Propionibacterium acnes, powodując stan zapalny i powstawanie charakterystycznych objawów trądziku.
Rodzaje trądziku
Istnieje wiele rodzajów trądziku, ale możemy mówić o dwóch głównych – pospolitym i różowaty. Każdy z nich charakteryzuje się swoistymi objawami i wymaga odpowiedniego podejścia w leczeniu i pielęgnacji skóry.
Trądzik pospolity
Inaczej także trądzik młodzieńczy, trądzik hormonalny – jest najbardziej rozpowszechnionym typem tego schorzenia. Charakteryzuje się pojawieniem się zaskórników, grudek, krost i cyst. Najczęściej dotyka twarzy, pleców i klatki piersiowej. Trądzik pospolity jest często związany z okresem dojrzewania, ale może utrzymywać się lub pojawiać również w dorosłym życiu, wówczas potocznie mówimy o „trądziku dorosłym”.
Warto dodać, że istnieją różne klasyfikacje trądziku pospolitego, w zależności od tego, co poddajemy obserwacji[i]. Patrząc na przebieg choroby wyróżniamy:
- trądzik łagodny – na skórze pojawiają się widoczne zaskórniki oraz grudki i krosty,
- trądzik umiarkowany – na tym etapie pojawiają się guzki i ostrzejsze zmiany grudkowo-krostkowe,
- trądzik ciężki to trądzik guzkowy, ropowiczy, skupiony, bliznowcowy, piorunujący, odwrócony (patrz niżej),
- tzw. trądzik wywołany, który może pojawić się w wyniku chorób zawodowych, po użyciu niektórych kosmetyków czy leków,
- trądzik samouszkadzający – inaczej neuropatyczny, który ma podłoże psychologiczne (mówimy o nim w sytuacji, gdy osoba dotknięta chorobą, kompulsywnie wyciska powstałe zmiany, powodując ich zaostrzanie i rozsiewanie).
Z kolei obserwując morfologię zmian skórnych wyróżniamy (w kolejności alfabetycznej) trądzik pospolity:
- bliznowcowy,
- guzkowo-torbielowaty,
- młodzieńczy,
- odwrócony,
- piorunujący,
- ropowiczy,
- skupiony.
Trądzik różowaty
To przewlekła choroba skóry, która powoduje pojawianie się rumienia, teleangiektazji (rozszerzonych naczynek), a także grudek, krost i zmian przerostowych. Często mylony jest z trądzikiem pospolitym, jednak ma inne podłoże i wymaga odmiennej terapii. Trądzik różowaty najczęściej dotyka osób po 30. roku życia, które mają cerę naczynkową, a nasilenie zmian następuje między 40. a 50. rokiem życia. Jak pisze Anna Kołodziejczak w książce „Kosmetologia”, „pierwszym objawem jest napadowy rumień, który z czasem ulega utrwaleniu, następnie pojawiają się teleangiektazje, a w ostatniej fazie choroby obserwuje się zmiany zapalne w postaci grudek i krost”[ii].
Co może być przyczyną trądziku?
Trądzik to skomplikowane schorzenie, którego przyczyny mogą być różnorodne i często złożone. Należą do nich m.in.:
- zmiany hormonalne, szczególnie te związane z androgenami, są jedną z głównych przyczyn trądziku. Mogą one powodować nadmierną produkcję sebum, co z kolei sprzyja powstawaniu zmian trądzikowych. Są one szczególnie widoczne w okresie dojrzewania, ale mogą również występować w dorosłym życiu, na przykład podczas ciąży, menstruacji lub w wyniku niektórych zaburzeń hormonalnych,
- genetyka – skłonność do trądziku może być dziedziczna. Jeśli jedno lub oboje rodziców miało trądzik, istnieje większe prawdopodobieństwo, że ich dzieci również będą musiały z nim walczyć,
- dieta – istnieją badania, które wykazują, że pewne składniki diety, takie jak produkty z wysokim indeksem glikemicznym czy produkty mleczne mogą mieć wpływ na powstawanie zmian trądzikowych[iii],
- stres, który może pogarszać trądzik poprzez pobudzanie gruczołów łojowych do produkcji większej ilości sebum,
- niektóre kosmetyki i produkty do pielęgnacji skóry, szczególnie te zawierające substancje komedogenne lub nieroślinne alkohole, mogą zatykać pory lub przesuszać skórę, co sprzyja rozwojowi trądziku,
- niektóre leki, w tym sterydy, niektóre leki przeciwpadaczkowe i lit, mogą powodować trądzik jako efekt uboczny,
Co zaostrza trądzik?
Zaostrzenie trądziku może być spowodowane przez wiele czynników, które pogarszają stan skóry. Są to m.in.:
- niewłaściwa pielęgnacja, np. zbyt częste mycie twarzy, używanie do jej oczyszczania zbyt silnych detergentów, a czasem zbyt intensywne złuszczanie skóry,
- stres jest jednym z często wymienianych czynników zaostrzających zmiany trądzikowe, ponieważ powoduje zwiększenie produkcji sebum, co prowadzi do powstawania nowych zmian trądzikowych,
- jak już wspomnieliśmy, produkty o wysokim indeksie glikemicznym może zaostrzać trądzik, ponieważ takie produkty mogą powodować szybkie wahania poziomu cukru we krwi, co wpływa m.in. na stan skóry, również cukry i produkty mleczne mogą wpływać na zaostrzenie zmian trądzikowych,
- dotykanie i wyciskanie pryszczy często prowadzi do rozprzestrzeniania bakterii i dodatkowego podrażniania skóry, co nasila zmiany,
- niektóre leki, szczególnie te wpływające na poziom hormonów, mogą zaostrzać trądzik.
Jak leczyć trądzik?
Leczenie trądziku nie jest łatwe i powinno być wielowymiarowe. Proces leczenia zależy od rodzaju i nasilenia tego schorzenia. Warto dodać, że samo leczenie to nie wszystko. Istotna jest też, jak wynika z tego, co napisaliśmy powyżej, także pielęgnacja i dieta, a ze swojej strony dodamy – że również regularne zabiegi stymulujące naturalne procesy regeneracyjne skóry.
Przy ostrym i nawracającym trądziku zwykle konieczne jest leczenie farmakologiczne z wykorzystaniem retinoidów czy antybiotyków. W łagodniejszym przebiegu, a także jako wspomaganie farmakologii istnieje wiele zabiegów kosmetycznych, które mogą pomóc w redukcji trądziku. Są to m.in.: peelingi chemiczne, laseroterapia czy terapie światłem LED. Pomagają one skutecznie redukować stany zapalne i przyspieszać proces gojenia zmian trądzikowych. W Instytucie Piękna Masiak stosujemy również doskonałe terapie typowo kosmetyczne, np. Biologique Recherche, na różne rodzaje trądziku.
Nasz zespół specjalistów zawsze pomoże Ci wybrać najskuteczniejszą metodę leczenia trądziku, abyś mogła cieszyć się zdrową i czystą skórą. Zapraszamy do konsultacji, w trakcie której wspólnie opracujemy plan leczenia dostosowany do Twoich potrzeb.
[i] Z. Adamski, A. Kaszuba, Dermatologia. Poradnik lekarza praktyka. Wyd. Czelej, Lublin 2012, 101-107.
[ii] Anna Kołodziejczak, Kosmetologia, t. 1, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2019, s. 312.
[iii] S. Ossowski, Znaczenie diety w terapii trądziku pospolitego, „Kosmetologia estetyczna” 6/2019/ vol. 8, s. 755-760.
